Koşaç Tümcesi czyli końcówki w języku tureckim

Są to końcówki w gramatyce języka tureckiego, pokazujące co się dzieje z podmiotem, lub jak coś się dzieje. Wszystko w czasie teraźniejszym.

Ben (Ja) – posiada końcówkę (y)im

Sen (Ty) – sin

O (On/Ona/Ono) – bez końcówki

Biz (My) – (y)iz

Siz (Wy) – siniz

Onlar (Oni/One) – albo bez końcówki, albo końcówka -ler

Oczywiście końcówki podlegają harmonii samogłoskowej i w zależności od tego, jaka samogłoska występuje ostatnia w wyrazie, końcówki mogą przyjmować postać np. -ım, -lar, -sunuz.

Przykłady:

O oğretmen. – On/Ona jest nauczycielem. (Nie ma końcówki, bo to 3.os.l.p)

Ben oğretmenim. – Jestem nauczycielem.

O ne? – Co to?

Siz nerelisiniz? – Skąd państwo są?

Pytania

Pytania tworzymy poprzez słowo mi. Końcówka osobowa dostawiana jest do mi, a nie do podmiotu.

– Ben genç miyim? (Jestem młoda?) Tu dodatkowo występuje literka y wstawiana między dwoma samogłosakmi

– Evet, sen gençsin./ Hayır sen genç değilsin, yaşlısın. (Tak. Jesteś młoda./Nie, nie jesteś, jesteś stara.)

W trzeciej osobie liczby mnogiej można ominąć końcówkę -ler, jeśli podmiot nie jest osobą.

Onlar oğrenciler. Oni są studentami. Mamy tutaj -ler, bo mowa o osobach.

Bütün odalar sınıf (lub sınıflar). – Wszystkie pomieszczenia są klasami. Omijamy -lar.

Dodatkowo, gdy w zdaniu występuje słówko çok, nie używamy końcówki -lar.

Końcówka ta opisuje także, gdzie co/ktoś się znajduje.

Evdeyim. – Jestem w domu. Mamy tutaj końcówkę miejsca -de i osobową -im.

Çiçek masada. – Kwiat jest na stole.

Sen odadasın. – Jesteś w pokoju.

Kimde? – U kogo?

Onlar nerede? – Gdzie oni są?

Sınıf neresi? – Gdzie jest klasa?

Sen neredesin – Gdzie jesteś?

Pytania

Masada ne var? – Co jest na stole?

Masada kitap var. – Na stole jest książka.

Masada neler var? – Co jest na stole? (wiedząc, że jest tam wiele rzeczy, stąd końcówka -ler).

Masada kitaplar var. – Na stole są książki.

Dolapta ne yok? – Czego nie ma w szafie? Dodatkowo, -da zmienia się tu w -ta.

Dolapta şişe yok. – W szafie nie ma butelki.

Ben oğretmen değil miyim? – Nie jestem nauczycielem? Zaprzeczenie tworzymy poprzez dodanie słówka „değil”.

A więc całość będzie wyglądać tak:

	Oznajmienie	Zaprzeczenie	Pytanie	Pytanie zaprzeczające
Ben (Ja)	zenginim	zengin değilim	zengin miyim?	zengin değil miyim?
Sen (Ty)	zenginsin	zengin değilsin	zengin misin?	zengin değil misin?
O (On/Ona/Ono)	zengin	zengin değil	zengin mi?	zengin değil mi?
Biz (My)	zenginiz	zengin değiliz	zengin miyiz?	zengin değil miyiz?
Siz (Wy)	zenginsiniz	zengin değilsiniz	zengin misiniz?	zengin değil misiniz?
Onlar (Oni/One)	zengin(ler)	zengin değil(ler)	zengin mi?	zengin değil mi?

Zobacz też post var/yok.