Są to końcówki w gramatyce języka tureckiego, pokazujące co się dzieje z podmiotem, lub jak coś się dzieje. Wszystko w czasie teraźniejszym.
Ben (Ja) – posiada końcówkę (y)im
Sen (Ty) – sin
O (On/Ona/Ono) – bez końcówki
Biz (My) – (y)iz
Siz (Wy) – siniz
Onlar (Oni/One) – albo bez końcówki, albo końcówka -ler
Oczywiście końcówki podlegają harmonii samogłoskowej i w zależności od tego, jaka samogłoska występuje ostatnia w wyrazie, końcówki mogą przyjmować postać np. -ım, -lar, -sunuz.
Przykłady:
O oğretmen. – On/Ona jest nauczycielem. (Nie ma końcówki, bo to 3.os.l.p)
Ben oğretmenim. – Jestem nauczycielem.
O ne? – Co to?
Siz nerelisiniz? – Skąd państwo są?
Pytania
Pytania tworzymy poprzez słowo mi. Końcówka osobowa dostawiana jest do mi, a nie do podmiotu.
– Ben genç miyim? (Jestem młoda?) Tu dodatkowo występuje literka y wstawiana między dwoma samogłosakmi
– Evet, sen gençsin./ Hayır sen genç değilsin, yaşlısın. (Tak. Jesteś młoda./Nie, nie jesteś, jesteś stara.)
W trzeciej osobie liczby mnogiej można ominąć końcówkę -ler, jeśli podmiot nie jest osobą.
Onlar oğrenciler. Oni są studentami. Mamy tutaj -ler, bo mowa o osobach.
Bütün odalar sınıf (lub sınıflar). – Wszystkie pomieszczenia są klasami. Omijamy -lar.
Dodatkowo, gdy w zdaniu występuje słówko çok, nie używamy końcówki -lar.
Końcówka ta opisuje także, gdzie co/ktoś się znajduje.
Evdeyim. – Jestem w domu. Mamy tutaj końcówkę miejsca -de i osobową -im.
Çiçek masada. – Kwiat jest na stole.
Sen odadasın. – Jesteś w pokoju.
Kimde? – U kogo?
Onlar nerede? – Gdzie oni są?
Sınıf neresi? – Gdzie jest klasa?
Sen neredesin – Gdzie jesteś?
Pytania
Masada ne var? – Co jest na stole?
Masada kitap var. – Na stole jest książka.
Masada neler var? – Co jest na stole? (wiedząc, że jest tam wiele rzeczy, stąd końcówka -ler).
Masada kitaplar var. – Na stole są książki.
Dolapta ne yok? – Czego nie ma w szafie? Dodatkowo, -da zmienia się tu w -ta.
Dolapta şişe yok. – W szafie nie ma butelki.
Ben oğretmen değil miyim? – Nie jestem nauczycielem? Zaprzeczenie tworzymy poprzez dodanie słówka “değil”.
A więc całość będzie wyglądać tak:
| Oznajmienie | Zaprzeczenie | Pytanie | Pytanie zaprzeczające | |
|---|---|---|---|---|
| Ben (Ja) | zenginim | zengin değilim | zengin miyim? | zengin değil miyim? |
| Sen (Ty) | zenginsin | zengin değilsin | zengin misin? | zengin değil misin? |
| O (On/Ona/Ono) | zengin | zengin değil | zengin mi? | zengin değil mi? |
| Biz (My) | zenginiz | zengin değiliz | zengin miyiz? | zengin değil miyiz? |
| Siz (Wy) | zenginsiniz | zengin değilsiniz | zengin misiniz? | zengin değil misiniz? |
| Onlar (Oni/One) | zengin(ler) | zengin değil(ler) | zengin mi? | zengin değil mi? |
Zobacz też post var/yok.
