Stambuł to nie tylko zabytki. To również natura. Dzisiaj, w ramach cyklu artykułów o wartych zobaczenia miejscach w Stambule – wyjeżdżamy za miasto, do regionu Çatalca. Wielu Stambułczyków ma tutaj swoje domy weekendowe, gdzie szukają wytchnienia od zgiełku wielkiego miasta.
Çatalca to region położony w Tracji, na północ od Stambułu, głównie są to tereny rolnicze, ale nie tylko. Można tutaj znaleźć i piękne plaże, i park narodowy i odrobinę historii.
Spis treści:
Przeszłość Çatalca
Miejscowość o tej samej nazwie co region – Çatalca – znana już była w czasach greckich i nosiła nazwę Ergiske. Nazwa ta pochodzi od syna Posejdona i nimfy Aba – Ergiscusa. W czasach rzymskich zmieniono nazwę miasta na Metrae, by za czasów Imperium Osmańskiego zmienić ponownie nazwę na Hanice. Czasem nazywano miasto Çatalca, która to nazwa wzięła się ze kształtu osiedla położonego u stóp góry. Çatal to w języku tureckim widelec.
W czasach osmańskich, ludność zamieszkująca te tereny była mieszana – wielu było tu Greków i Turków, wielu też było Tatarów Krymskich, którzy zaczęli napływać na te tereny po 1783 roku. Z książek Evliya Çelebiego wiemy, że lubiący polowania sułtan Mehmed IV miał tutaj swój pałac z ogrodem.
Podczas I Wojny Bałkańskiej (1912-1913) na tych terenach dochodziło do licznych starć pomiędzy wojskami Bułgarii i Imperium Osmańskiego.
Co warto zobaczyć w Çatalca
Muzeum Mübadele czyli Muzeum Przesiedleńców
Znajduje się w miejscowości Çatalca w miejscu, które kiedyś stanowiło wnętrze zamku. Jest to pierwsze w Turcji muzeum poświęcone ludności przesiedlonej lub wypędzonej, główny nacisk w muzeum poświęcono historii przesiedleńców Tureckich i Greckich. Znajduje się tu wiele eksponatów opisujących życie i kulturę ludzi żyjących u progu I Wojny Światowej.
Durusu Ğölu czyli jezioro Durusu (Terkos)
Jezioro położone jest czterdzieści kilometrów na północny-wschód od Stambułu, niedaleko Morza Czarnego. Jezioro jest lekko zasolone i ma głębokość jedenastu metrów. Stanowi źródło wody pitnej dla miasta – pierwszy zakład zaopatrujący Stambuł w wodę z jeziora powstał w 1855 roku. Jezioro stanowi zimowisko dla wielu gatunków ptaków.
Pierwotnie, jezioro stanowiło zatokę Morza Czarnego jednak z czasem, piaski zasypały cieśninę i stworzyło się w ten sposób jezioro. Dzisiaj, piaski oddzielające jezioro od morza rozciągają się na szerokość 2 kilometrów.
Nad samym jeziorem, położona jest miejscowość Terkos, założona przez Genueńczyków jako wioska piracka. Wiemy również, że znajdował się tutaj klasztor o nazwie Trikos. To od niego wzięła się nazwa wioski i jeziora. Na ówczesnym półwyspie nad zatoką, w czasach Bizancjum wybudowano w 856 roku zamek na planie trójkąta.
Park Naturalny Çilingöz
Park usytuowany jest nad brzegiem Morza Czarnego, na powierzchni prawie 44 akrów. Założono go w 2011 roku, ale od 2005 roku obszary te, ze względu na florę i faunę objęte były ochroną i obowiązuje tutaj zakaz polowania.
Park składa się z jezior, lasów, plaż i strumienia Çilingöz rozlewającego się szeroko zanim połączy się z Morzem Czarnym. Na terenie parku jest możliwość biwakowania, pikników, wędkowania, dostępne są trasy rowerowe. Hotele dostępne są w położonej niedaleko parku miejscowości Yalıköy, o której za chwilę. Wstęp do parku i na plaże jest płatny.
Yalıköy
Region Çatalca posiada 135 kilometrów linii brzegowej więc nic dziwnego, że wiele tu pięknych plaż nad Morzem Czarnym. Jedną z najpiękniejszych po europejskiej stronie Stambułu jest plaża w Yalıköy. Jej piaski są tak czyste, że mogą być używane do filtrowania wody. Piasek z Yalıköy używany jest również do produkcji szkła.
Miejscowość Yalıköy pierwotnie nosiła nazwę Podima lub po grecku Potima. Napływ ludności tureckiej nastąpił tu po 1923 roku. Miejscowość, położona nad samą wodą, w lasach, otoczona jest górami Strandża.
Dojechać można do niej albo dolmuszami z Yenibosna, albo z Çatalca autobusami linii 404.
Çilingöz Plajı – Plaża Çilingöz
Chyba najsławniejsza plaża w Çatalca. Położona wśród lasów, z sypkim piaskiem i ciepłą wodą. Obowiązuje opłata za wstęp. Jak na wszystkie plaże – lepiej wybrać się w środku tygodnia, by uniknąć tłumów.
Ormanlı Plajı
Plaża położona niedaleko wioski Ormanlı. Czysta woda, ale plaża jest kamienista, a morze może być pełne wodorostów, co może niektórych zniechęcać.
Evcik Plajı
I kolejna z plaż. Położona niedaleko Karacaköy. Niedaleko, znajdują się Mury Anastazjusza oraz kościół św. Jerzego.
Kościół Świętego Jerzego
Georgios Kilisesi, bo tak nazywa się ten kościół po turecku, pochodzi z IX lub X wieku. Do jego budowy użyto kamienia z murów obronnych które wybudował Anastazjusz I cesarz Konstantynopola. Kościół był trzyapsydowy z narteksem. Dach jest zawalony, ale od 1995 roku, w ramach badań prowadzonych nad Murem Anastazjusza, zrobiono kilka próbnych wykopów, dzięki którym można przyjrzeć się bliżej niższym partiom budowli.
Mur Anastazjusza
Są to mury obronne Konstantynopola, które wielkością i ważnością można porównać tylko do sławetnego Wału Hadriana. Jedna z niewielu tego typu średniowiecznych budowli w Europie. Budowę muru przypisuje się cesarzowi Antastazjuszowi I, który wzmocnił istniejące tutaj mury i rozbudował je w latach 491-518.
Mury rozciągają się, a właściwie rozciągały, od Morza Czarnego i wioski Evcik aż do Morza Marmara i dzisiejszego Silivri. Miały wysokość pięciu metrów i zbudowano je z torfu i kamienia w obronie przed Barbarzyńcami – Słowianami, Bułgarami i Hunami. Celu tego nie udało się osiągnąć.
W środkowej części Muru Anastazjusza – obecnie na wysokości wioski Gümüşpınar – znajdował się Duży Bedestan. Fort, lub jak kto woli: rzymskie castrum, czyli obóz wojskowy długi był na 350 metrów i szeroki na 250 metrów.
Od VII wieku kamień z murów zaczął służyć miejscowym za budulec, wybudowano dzięki niemu również wspomniay powyżej kościół Świętego Jerzego.
Badania nad murami prowadzi od 1995 roku Brytyjski Instytut w Ankarze. Projektem przewodzi James Crow oraz Alessandra Ricci.
İnceğiz Mağaraları – Groty w İnceğiz
Czyli groty położone niedaleko wioski İnceğiz, w wąwozie wyżłobionym przez potok Karasu, dziewięć kilometrów od Çatalca. Nakręcono tu wiele starych tureckich filmów – Yeşilçam – zwłaszcza tych z Kemalem Sunanem, sławnym tureckim aktorem, oraz z Tarkanem.
Groty te, wraz z wyżłobionym tutaj kościołem, oraz położone w pobliżu groby z epoki Bizancjum – Metrolpola Maltepe – znajdują się pod ochroną archeologiczną.
Groty, wyżłobione w miękkich skałach, sięgają swoją historią pięć tysięcy lat wstecz. Wówczas to, stanowiły one miejsce zamieszkania całej wioski. Ot, starożytny apartamentowiec. Najstarsze jaskinie znajdują się na czterech poziomach. Z czasem, z powodu trzęsień ziemi, osunięć, wyżłobiono inne, lub przeniesiono się w wygodniejsze “komnaty”.
W czasach Bizancjum, od IV w.n.e. znajdował się tutaj klasztor, rozciągający się na trzy piętra, przeżywający swoją świetność w XI i XII wieku, kościół w skale z chrzcielnicą i grobami.
Niedaleko znajduje się również miejsce piknikowe.
İkigöz Mağarası – Jaskinia İkigöz
Jest to jaskinia położona niedaleko Pınarca. Ósma co do wielkości jaskinia w Turcji. Dostęp do niej nie jest trudny stąd jest często odwiedzana przez miejscowych. Wystarczy od osady Pınarca podążać za strumieniem, który bierze początek właśnie w tej jaskini. Łączna długość jaskini to 4816 metrów.
Dokładne położenie tych miejsc umieściliśmy oczywiście na naszej mapie ciekawych miejsc w Turcji.
