Jak wygląda Ramadan w Turcji?

Kiedy zaczyna się Ramadan w 2025 roku?

Ramadan w 2025 roku rozpocznie się w sobotę, 1 marca, i potrwa do soboty, 29 marca. Ramadan zakończy się świętem Eid al-Fitr (Święto Przerwania Postu), które jest jednym z najważniejszych świąt muzułmańskich.

Co to jest Ramadan?

Ramadan to dziewiąty miesiąc islamskiego kalendarza księżycowego i najświętszy czas dla muzułmanów. Jest to okres postu, modlitwy, refleksji i wspólnoty, obchodzony na pamiątkę objawienia pierwszych wersetów Koranu prorokowi Mahometowi.

Ile trwa Ramadan?

Ramadan to 9 miesiąc kalendarza islamskiego, który jest kalendarzem księżycowym. Ramadan trwa więc 29 lub 30 dni, w zależności od fazy księżyca. Ramadan rozpoczyna się po nowiu i kończy się wraz z kolejnym nowiem.

Czy data Ramadanu jest stała?

Nie. Data Ramadanu zmienia się co roku. Wynika to z faktu, że islam opiera się na kalendarzu księżycowym, który jest o około 10–11 dni krótszy od kalendarza gregoriańskiego używanego na co dzień.

Co mówić podczas Ramadanu w Turcji?

Istnieje kilka tradycyjnych zwrotów z okazji Ramadanu:

„Hayırlı Ramazanlar!” – „Szczęśliwego Ramadanu!”
„Ramazanınız mübarek olsun!” – „Niech Twój Ramadan będzie błogosławiony!”
„Ramadan Kareem.” – „Szczodrego Ramadanu”
„Ramazan ayı barış ve huzur getirsin.” – „Niech miesiąc Ramadanu przyniesie pokój i spokój.”
„Ramazan’da oruçlarınız kabul olsun.” – „Niech Twój post w Ramadanie będzie przyjęty.”

Co się robi w Ramadanie?

Najważniejszym aspektem Ramadanu jest post. Podobnie jak w innych krajach muzułmańskich, Turcy poszczą od świtu do zmierzchu, powstrzymując się od jedzenia, picia, palenia i innych przyjemności. Post rozpoczyna się przed wschodem słońca porannym posiłkiem sahur a przerwany po zachodzie słońca posiłkiem Iftar. W niektórych miejscach w Turcji wciąż można spotkać tradycyjnych bębniarzy, tak zwanych Ramazan davulcusu, którzy wędrują po ulicach i budzą ludzi na sahur. W trakcie Ramadanu meczety oświetla się specjalnymi napisami świetlnymi zwanymi mahya, zawieszonymi między minaretami. Wierni licznie uczestniczą w modlitwach tarawih w meczetach. Organizowane są darmowe kolacje (iftar çadırları) na ulicach i placach miast. Ludzie przekazują również datki w formie jałmużny (fitre i sadaka).

Co to jest iftar i sahur?

Sahur jest to posiłek przed świtem. Spożywany jest przed fajr, czyli pierwszą modlitwą dnia. Ma zapewnić energię na cały dzień postu, dlatego zawiera produkty sycące, np. jajka, jogurt, ser, pełnoziarnisty chleb, daktyle, owoce i dużą ilość wody. Przed sahurem, w wielu miejscach Turcji po ulicach chodzą bębniarze, zwani Ramazan davulcusu, budząc mieszkańców na sahur. Post rozpoczyna się wraz z zakończeniem adhanu, czyli wezwania muezzina z minaretu do modlitwy.

Iftar z kolei, to posiłek po zachodzie słońca. Otwiera post po całym dniu wstrzemięźliwości. Tradycyjnie post otwiera się szklanką wody i daktylami lub oliwkami. Podawane są następnie zupy, sałatki, chleb, a później dania główne i na koniec słodkie desery. Iftar to często wydarzenie społeczne – ludzie spotykają się z rodziną, przyjaciółmi lub uczestniczą w organizowanych kolacjach na placach miast. Nieodłącznym elementem iftaru jest również pide, czyli specjalny rodzaj chleba, który można znaleźć w piekarniach tylko w czasie Ramadanu.

Czy Turcja jest otwarta w Ramadanie?

Tak, Turcja funkcjonuje normalnie w czasie Ramadanu, zwłaszcza w większych miastach i regionach turystycznych. W przeciwieństwie do niektórych konserwatywnych krajów muzułmańskich, gdzie w ciągu dnia restauracje i kawiarnie mogą być zamknięte, w Turcji wiele miejsc jest otwartych i obsługują zarówno turystów, jak i mieszkańców, którzy nie poszczą. W bardziej religijnych regionach Anatolii niektóre lokale mogą być zamknięte do wieczora lub działać z ograniczoną ofertą. Zdarza się też, że niektóre restauracje mogą zasłaniać okna, aby uszanować osoby poszczące. W niektórych dzielnicach bardziej religijnych, osoby jedzące lub pijące w miejscach publicznych w ciągu dnia mogą spotkać się z dezaprobatą, ale nie jest to rygorystycznie egzekwowane, osoby kulturalne starają się również unikać publicznego jedzenia i picia ze względu na szacunek wobec osób poszczących. Kluby i bary działają normalnie, zwłaszcza w wielkich miastach takich jak Izmir, Stambuł, Ankara. Komunikacja miejska, lotniska, muzea i inne atrakcje funkcjonują bez zmian. W miejscach religijnych, takich jak meczety, może jednak być więcej ludzi niż zwykle, zwłaszcza wieczorem.

Czy w Ramadanie można pić wodę?

Nie, w czasie postu w Ramadanie nie można pić wody od świtu do zachodu słońca. Post obejmuje całkowite powstrzymanie się od jedzenia, picia, palenia oraz aktywności seksualnej w ciągu dnia.

Jakie tradycyjne potrawy są spożywane podczas Iftaru?

Post jest tradycyjnie otwierany szklanką wody i daktylami lub oliwkami. Następnie podaje się zupy: najpopularniejsze to zupa z soczewicy, ezogelin, tarhana. Na stole nie może zabraknąć pide, specjalnego okrągłego chleba pieczonego tylko i wyłącznie z okazji Ramadanu. Po zupach na stole pojawiają się najczęściej dania mięsne, pilaw, czy güveç. Tradycyjnymi deserami jest güllaç, czyli ciasto ryżowe z mlekiem, wodą różaną i orzechami, czy baklava. Podstawową zasadą jest aby dania były sycące i nie powodujące pragnienia w ciągu dnia.

Czy muzułmanie mogą pracować i normalnie funkcjonować podczas postu?

Tak. Mogą, choć w okresie letnim wymaga to więcej dyscypliny i samoorganizacji niż w zimie, kiedy post trwa o wiele krócej i jest chłodniej. Wiele osób dostosowuje swój dzień, aby mieć wystarczająco dużo czasu na modlitwę i odpoczynek. Praca zazwyczaj zaczyna się wcześniej, często tuż po wschodzie słońca, aby skończyć przed iftarem. Często organizuje się również krótsze godziny pracy w firmach czy urzędach. W miejscach pracy, ludzie odnoszą się z większą wyrozumiałością dla osób poszczących.

Czy sport i ćwiczenia są dozwolone w czasie Ramadanu?

Tak, są dozwolone, ale wymagają dostosowania do postu, aby nie obciążać zbytnio organizmu. Wiele osób ćwiczy po iftarze lub krótko przed zakończeniem postu. Ćwiczenia nie mogą być też tak samo intensywne jak w ciągu reszty roku.

Czy restauracje w Turcji są otwarte w ciągu dnia?

Tak, są, zwłaszcza w wielkich miastach. Na wsiach i małych miasteczkach mogą być zamknięte, zdarza się, że zasłania się okna, ze względu na szacunek dla osób poszczących. Jednak w miastach takich jak Izmir, Stambuł czy Ankara, życie miejskie toczy się swoim normalnym rytmem.

Czy można pić wodę lub jeść w miejscach publicznych w Turcji w trakcie Ramadanu?

Tak, można, chociaż wiele osób ze względu na szacunek dla osób poszczących stara się nie eksponować tego, że się nie pości.

Czy Ramadan to także czas na jałmużnę i pomaganie innym?

Tak. W Turcji często organizuje się darmowe kolacje iftarowe na ulicach, w meczetach czy instytucjach charytatywnych. Restauracje i piekarnie rozdają jedzenie ubogim. W Turcji istnieje także zwyczaj przygotowywaniu specjalnych pakietów ramadanowych: Ramazan kolisi. Są to paczki z jedzeniem i innymi artykułami spożywczymi, które są przekazywane osobom potrzebującym. Możne je przygotować samemu, wiele sieci sklepów sprzedaje je również gotowe. Paczki mogą zawierać ryż, makaron, olej, mąkę, konserwy, przyprawy oraz inne trwałe produkty. Często w paczkach znajdują się również słodycze, owoce i napoje. Paczki są zwykle rozdawane przed początkiem Ramadanu lub na początku miesiąca, aby rodziny mogły je wykorzystać w czasie postu.

Kiedyś w Polsce istniała tradycja „zakupów na zeszyt”, czyli jeśli ktoś nie miała pieniędzy, to sprzedawczyni notowała należną kwotę w zeszycie, a pod koniec miesiąca, regulowało się należność. Ten zwyczaj istnieje nadal w Turcji i zdarza się, że ludzie płacą w ramach pomocy czyjeś długi z zeszytu. W wielu piekarniach można też kupić chleb i zostawić go w sklepie, by piekarz rozdał go następnie osobą potrzebującym: jest to tak zwany „askida ekmek„.

Dodatkowo, w islamie istnieje kilka obowiązków związanych z pomocą innym. Jednym z pięciu filarów islamu jest zakat. Jest to obowiązkowa jałmużna, stanowiąca 2,5% rocznego dochodu, którą każdy muzułmanin zobowiązany jest płacić raz w roku. Wiele osób decyduje się płacić go właśnie w okresie Ramadanu, chociaż nie ma wymogu, by płacić go właśnie w tym miesiącu. Istnieje też dobrowolna jałmużna: sadaka-i fıtır, również którą można płacić w ciągu roku, choć najczęściej jest również płacona w trakcie Ramadanu. Sadaka może mieć formę pieniężną, może przybrać również inne formy: jedzenia, ubranie. Osoby, które nie mogą pościć z powodów zdrowotnych, powinny przekazać żywność lub pieniądze biednym jako rekompensatę. Jest to tak zwana Fidya.

Jak wyglądają modlitwy i wizyty w meczecie podczas Ramadanu?

Podczas Ramadanu meczety są bardziej zatłoczone niż zazwyczaj. Oczywiście, każdego Muzułmanina obowiązuje 5 krotna modlitwa podczas dnia. Po nocnej modlitwie odprawia się w meczetach Tarawih. Jest to specjalna modlitwa ramadanowa, składająca się z wielu cykli (rak’at). Nie jest obowiązkowa, ale większość muzułmanów bierze w niej udział. W ostatnich dziesięciu dniach Ramadanu, które są najważniejsze, niektórzy muzułmanie decydują się na i’tikaf, czyli całkowite poświęcenie się modlitwie i przebywanie w meczecie przez kilka dni, odcinając się od codziennych obowiązków. W ciągu tych ostatnich dziesięciu dni Ramadanu przypada również Noc Przeznaczenia (Laylat al-Qadr). Wierzy się, że to wtedy Koran został zesłany Prorokowi Mahometowi. Muzułmanie spędzają tę noc na intensywnej modlitwie i czytaniu Koranu.

Kto nie pości w Ramadanie?

Chorzy: osoby z przewlekłymi chorobami, takimi jak cukrzyca, choroby serca czy inne schorzenia, które wymagają regularnego przyjmowania leków lub jedzenia. Podróżujący: osoby w podróży (np. odbywające długodystansowe podróże samochodem czy samolotem) mogą odłożyć post na później. Kobiety w ciąży i karmiące piersią: jeśli post mógłby zaszkodzić ich zdrowiu lub zdrowiu dziecka, mogą z niego zrezygnować. Kobiety menstruujące lub w połogu: nie poszczą w trakcie miesiączki ani połogu, ale muszą później nadrobić te dni. Osoby starsze i słabe, jeśli post stanowi zagrożenie dla ich zdrowia, są z niego zwolnione. Dzieci. Dla dzieci post jest obowiązkowy dopiero po osiągnięciu dojrzałości, ale starsze dzieci mogą próbować pościć częściowo. Jest to tak zwana tekne oruç. Osoby z zaburzeniami psychicznymi. Jeśli ktoś nie jest świadomy swoich czynów, nie ma obowiązku przestrzegania postu.

Jeśli nie można pościć w czasie Ramadanu, należy nadrobić post później – czas jest do następnego Ramadanu. Jeżeli nie można pościć w ogóle, powinno się zapłacić fidyę, czyli przekazać posiłek lub pieniądze ubogim jako rekompensatę.

Co grozi za złamanie Ramadanu?

Jeśli przerwało się post nienaumyślnie, należy pościć dodatkowy dzień po Ramadanie i po świętach, za każdy dzień, w którym post został przerwany. Jeśli post został złamany świadomie i bez uzasadnienia, obowiązuje zasada postu przez 60 dni, lub jeśli ktoś nie jest w stanie pościć, należy nakarmić 60 osób.

Czy post dotyczy także wstrzemięźliwości seksualnej?

Tak, post w Ramadanie obejmuje nie tylko powstrzymanie się od jedzenia i picia, ale także wstrzemięźliwość seksualną od świtu do zachodu słońca. Karą za złamanie tej zasady jest obowiązek odrobienia opuszczonego dnia postu oraz post ciągły przez 60 dni lub, jeżeli nie jest to możliwe, nakarmienie 60 osób.

Czy osoby podróżujące mogą być zwolnione z postu?

Tak, osoby podróżujące są zwolnione z obowiązku postu w Ramadanie, ale istnieją pewne zasady, które powinny przestrzegać. Przede wszystkim, osoby w podróży mogą nie pościć, jeśli podróż jest na tyle długa, że może utrudnić im zachowanie postu. To obejmuje zarówno długie podróże krajowe, jak i międzynarodowe. Nie ma dokładnych zasad co do odległości, ale tradycyjnie uważa się, że podróż powinna być wystarczająco długa, aby post stał się uciążliwy (zwykle około 48 kilometrów). Osoby, które przerwały post w wyniku podróży, są zobowiązane do nadrobienia tych dni po Ramadanie. Powinny to zrobić przed kolejnym Ramadanem. Osoby podróżujące powinny samodzielnie ocenić, czy warunki podróży są wystarczająco trudne, by zrezygnować z postu.

Czy można pościć tylko część dnia, jeśli ktoś nie wytrzymuje?

Nie. Post liczy się, jeśli jest przestrzegany od wschodu do zachodu słońca. Nie można dzielić postu na części. Jeżeli nie można pościć, religia umożliwia zwolnienie z postu, zapłacenie za stracone dni lub nadrobienie dni postu w późniejszym terminie. Warto dodać, że w Turcji istnieje zwyczaj tekne oruçu dla dzieci, które nie muszą jeszcze pościć, ale by chciały. Jest to post który trwa tylko pół dnia i pozwala dzieciom na obchodzenie Ramadanu, choć oficjalnie dzieci nie muszą pościć.

Czy muzułmanie muszą „nadrobić” opuszczone dni postu?

Tak. Tak, muzułmanie, którzy nie mogli pościć w Ramadanie z uzasadnionych powodów, są zobowiązani do nadrobienia straconych dni postu. Nie ma ściśle określonego terminu, ale należy to zrobić przed kolejnym Ramadanem. Osoby muszą pościć dokładnie tyle dni ile straciły. Osoby, które nie mogą pościć w ogóle z powodu przewlekłej choroby, starości lub innych trwałych okoliczności, mogą uiścić fidyę (rekompensatę) zamiast nadrabiać post.

Czy Ramadan jest zdrowy dla organizmu?

Ramadan może być zdrowy, jeśli post jest przeprowadzany w sposób zrównoważony i świadomy. Wśród pozytywnych efektów można wymienić detoksykację. Post może pomóc w oczyszczaniu organizmu z toksyn, ponieważ ograniczenie jedzenia i picia daje układowi trawiennemu odpoczynek. Brak wody sprawia, że detoksykacja następuje szybciej niż przy „normalnym” poście. Jeśli post jest prowadzony w zdrowy sposób, może pomóc w utrzymaniu lub utracie wagi. Tradycją w Turcji są dziennikarze, którzy w trakcie świąt wypytują ludzi z ulicy, ile kilogramów udało im się schudnąć w trakcie Ramadanu. Post może wpłynąć na poprawę wrażliwości na insulinę, co jest korzystne dla metabolizmu.Niektóre badania sugerują, że post może pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu we krwi. Negatywne objawy postu to ryzyko odwodnienia, zwłaszcza latem i przy intensywnym wysiłku fizycznym. Jeśli posiłki nie są zrównoważone, może to prowadzić do niedoborów witamin i minerałów. Spożywanie dużych ilości jedzenia podczas posiłku wieczornego może prowadzić do dolegliwości trawiennych. Przesunięcie rytmu dobowego i zmiana godzin posiłków mogą wpłynąć również na jakość snu.

Czy można myć zęby w czasie postu?

Mycie zębów w trakcie postu jest dozwolone, ale należy to robić ostrożnie, aby nie połknąć wody ani pasty do zębów. Większość decyduje się jednak na umycie zębów tuż przed rozpoczęciem postu, by nie narażać się na ryzyko.

Czy można brać lekarstwa w trakcie postu?

Zabronione jest przyjmowanie leków doustnych w każdej postaci. Zastrzyki, jeśli nie zawierają środków odżywczych, są dozwolone. Leki miejscowe: maści, krople do oczu, również nie przerywają postu.

Czy w Ramadanie można żuć gumę?

Żucie gumy w trakcie postu w Ramadanie jest uważane za naruszenie zasad postu. Żucie może prowadzić do połykania śliny i cząstek gumy. Stymuluje również wydzielanie soków trawiennych, co może powodować uczucie głodu i zwiększać pragnienie.

Czy post dotyczy również używania kosmetyków lub perfum?

Stosowanie perfum, wód toaletowych i innych zapachów nie przerywa postu, ponieważ nie są one spożywane ani wchłaniane przez organizm w sposób, który wpływałby na post. Używanie kosmetyków i produktów do pielęgnacji skóry również nie wpływa na post.

Dlaczego ostatnie 10 dni Ramadanu jest ważne?

Wierzy się, że w jednym z ostatnich 10 dni Ramadanu przypada Noc Al-Qadr, która jest uznawana za noc, w której Koran został objawiony Prorokowi Muhammadowi. Uważa się, że ta noc jest lepsza od tysiąca miesięcy, a modlitwy, czyny i prośby w tej nocy są szczególnie wysłuchiwane. Uważa się również, że intensywna modlitwa i pokuta w tych ostatnich dniach postu może prowadzić do przebaczenia grzechów i uzyskania miłosierdzia od Boga.

Jak wygląda święto Eid al-Fitr na zakończenie Ramadanu?

Eid al-Fitr zaczyna się od specjalnej modlitwy rano, zwanej Salat al-Eid, która odbywa się w dużych grupach w meczetach lub na otwartych przestrzeniach. Modlitwa jest zwykle poprzedzona kazaniem. Na modlitwę Eid zaprasza się wszystkich, w tym kobiety i dzieci. Wiele osób ubiera się w nowe lub odświętne stroje na tę okazję. Święta to czas spotkań z rodziną i wspólnego świętowania przy stole.